Hội chứng khô mắt, một tình trạng y tế thường gặp ở đa dạng các lứa tuổi và nghề nghiệp, xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, biểu hiện qua các triệu chứng không thoải mái như cảm giác ngứa, rát, đỏ mắt,... Theo dõi bài viết sau đây để biết cách chữa bệnh khô mắt.
1) Tìm hiểu về bệnh khô mắt
Bệnh khô mắt, một tình trạng y khoa ngày càng phổ biến, ảnh hưởng đến đa dạng lứa tuổi và ngành nghề, đặc biệt là những người thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính và tivi. Vậy bệnh khô mắt là gì và làm thế nào để giải quyết tình trạng này?
Bản chất của bệnh khô mắt
Nước mắt có vai trò thiết yếu trong việc duy trì độ ẩm, bôi trơn cho mắt, giúp mắt hoạt động mượt mà và thoải mái. Thành phần của nước mắt bao gồm nước, dầu, chất nhầy, kháng thể và protein đặc biệt, giúp bảo vệ mắt khỏi các tác nhân gây nhiễm khuẩn. Khô mắt là hiện tượng mắt không nhận đủ nước mắt cần thiết để duy trì độ ẩm, gây ra các triệu chứng như cảm giác khô rát, đỏ mắt và khó chịu, ảnh hưởng đến chức năng thị giác.
Nguyên nhân và hậu quả
Tình trạng này xảy ra khi hệ thống tuyến lệ không hoạt động hiệu quả hoặc nước mắt bị cạn kiệt. Trong một số trường hợp, khô mắt có thể kích thích việc tiết nước mắt nhiều hơn bình thường, dẫn đến hiện tượng "chảy nước mắt phản xạ". Tuy nhiên, loại nước mắt này chủ yếu là nước và không thể cung cấp đủ ẩm cần thiết cho nhãn cầu.
Các đối tượng
Những người làm việc và tiếp xúc nhiều với các thiết bị điện tử được xác định là nhóm có nguy cơ cao mắc phải bệnh lý khô mắt. Mặc dù không phải là bệnh lý nguy hiểm, nhưng khô mắt gây ra những bất tiện và ảnh hưởng đến hiệu suất công việc cũng như chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Với sự gia tăng của tình trạng khô mắt trong xã hội hiện đại, việc nhận diện và giải quyết bệnh lý này trở nên cấp thiết, góp phần cải thiện chất lượng sống và bảo vệ đôi mắt - cửa sổ tâm hồn của mỗi người.
Xem thêm: Giảm sưng mắt thần tốc khi bị đau mắt đỏ
2) Nguyên nhân gây khô mắt
2.1) Mất cân bằng giữa các thành phần của nước mắt
Sự mất cân bằng trong thành phần màng nước mắt có thể dẫn đến tình trạng khô mắt. Màng nước mắt được cấu tạo từ ba lớp quan trọng với những chức năng riêng biệt:
- Lớp lipid ở bề mặt ngoài: Được tiết ra bởi các tuyến Meibomian, lớp này chứa chất nhờn giúp ngăn chặn sự bốc hơi của nước mắt và duy trì độ ẩm cho mắt.
- Lớp nước và Protein ở giữa: Lớp này chủ yếu bao gồm nước và các protein hòa tan, tiết ra từ các tuyến nước mắt chính và phụ xung quanh mắt. Chức năng của lớp này là nuôi dưỡng giác mạc và kết mạc, đồng thời tạo ra một lớp màng nhầy bảo vệ mặt trước của nhãn cầu và bên trong của mí mắt.
- Lớp Mucin ở bề mặt trong cùng: Sản xuất bởi các tế bào ly, mucin giữ vai trò quan trọng trong việc kết hợp với lớp giữa để đảm bảo độ ẩm cho mắt, giúp mắt luôn ướt và thoải mái.
Sự thiếu hụt hoặc mất cân bằng trong bất kỳ thành phần nào của màng nước mắt này đều có thể gây ra tình trạng khô mắt, ảnh hưởng đến sự thoải mái và chức năng nhìn của mắt.
2.2) Giảm khả năng tiết chế nước mắt
Sự tiết nước mắt quá mức và không được kiểm soát cũng góp phần vào việc làm mất cân bằng các thành phần trong màng nước mắt, dẫn đến tình trạng khô mắt.
2.3) Tăng tốc độ bay hơi của nước mắt
Khi tuyến Meibomian không sản xuất đủ dầu để phủ kín lớp nước, điều này có thể dẫn đến việc màng nước mắt bị bay hơi quá nhanh. Sự thiếu hụt nước mắt hoặc tắc nghẽn tuyến lệ là một số yếu tố gây ra tình trạng này.
2.4) Các yếu tố khác
Nhiều yếu tố khác nhau có thể gây ra tình trạng giảm tiết nước mắt, bao gồm:
- Ảnh hưởng từ thuốc: Các loại thuốc như kháng histamin, chống trầm cảm, long đờm, tránh thai và các loại hormon nội tiết có thể làm giảm khả năng tiết nước mắt.
- Bệnh lý liên quan: Bệnh nhân mắc bệnh Parkinson hoặc tăng huyết áp đang trong quá trình điều trị cũng nằm trong nhóm có nguy cơ cao về khô giác mạc.
- Lứa tuổi: Ở người cao tuổi, khả năng bài tiết và điều tiết nước mắt thường suy giảm, tăng khả năng phát triển khô mắt.
- Bệnh lý da liễu: Bệnh viêm da Rosacea hoặc viêm bờ mi ảnh hưởng đến chức năng của tuyến Meibomian, làm mất cân bằng màng nước mắt.
- Bệnh tự miễn và rối loạn khác: Bệnh lupus ban đỏ, xơ cứng bì, viêm khớp dạng thấp, tiểu đường, bệnh tuyến giáp, và thiếu hụt vitamin A đều là các yếu tố rủi ro gây khô mắt và dị ứng theo mùa.
- Môi trường làm việc và sinh hoạt: Sự tiếp xúc thường xuyên với màn hình điện tử, cũng như môi trường nhiều gió, bụi, khói, hoặc quá nóng, đều có thể làm tăng nguy cơ khô mắt.
- Phẫu thuật laser: Những người đã trải qua phẫu thuật laser để điều trị tật khúc xạ mắt có thể trải qua tình trạng khô mắt tạm thời.
3) Các triệu chứng thường gặp của bệnh khô mắt
Bệnh khô mắt gây ra nhiều triệu chứng khó chịu cho người bệnh, bao gồm:
- Cảm giác khó chịu ở nhãn cầu: Người bệnh có thể cảm thấy như có vật lạ trong mắt, gây ra cảm giác không thoải mái.
- Ngứa, nhức và nóng ở mắt: Mắt bị ngứa, nhức nhối, cảm giác nóng rát, và có thể trở nên mỏi mệt, nặng trĩu.
- Đỏ mắt: Tròng trắng của mắt xuất hiện các tia đỏ, không liên quan đến bất kỳ bệnh lý vùng mắt cụ thể nào.
- Nhìn mờ và giảm thị lực: Khả năng nhìn nhận và thị lực có thể giảm sút, khiến việc nhìn rõ các vật thể trở nên khó khăn hơn.
- Nhạy cảm với ánh sáng: Tình trạng nhạy cảm với ánh sáng gia tăng, gây ra cảm giác không thoải mái khi tiếp xúc với môi trường sáng.
- Tăng tiết nước mắt và ra ghèn: Mặc dù tên gọi là "khô mắt", nhưng một số bệnh nhân lại trải qua tình trạng tăng tiết nước mắt hoặc xuất hiện ghèn trắng ở hốc mắt.
Nắm bắt được các triệu chứng của bệnh khô mắt giúp cá nhân sớm phát hiện và tìm kiếm phương pháp điều trị phù hợp, nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc.
4) Cách giảm khô mắt
- Xác định nguyên nhân: Tìm ra và giải quyết nguyên nhân gốc rễ gây khô mắt. Sử dụng nước mắt nhân tạo làm trơn mắt, cung cấp độ ẩm cần thiết.
- Điều chỉnh môi trương làm việc: Nếu nguyên nhân do dùng máy tính, hãy điều chỉnh thói quen làm việc nghỉ 5-10 phút sau mỗi 30-45 phút tiếp xúc màn hình. Thư giãn mắt bằng cách nhắm mắt hoặc ngắm cảnh quan xanh mát bên ngoài.
- Điều tiết ánh sáng màn hình: Chỉnh sáng màn hình phù hợp với ánh sáng môi trường, đặt màn hình ngang tầm nhìn hoặc thấp hơn để giảm gánh nặng cho mắt.
- Vệ sinh đúng cách: Rửa mắt nhẹ nhàng bằng nước ấm và khăn sạch hàng ngày. Tránh dụi mắt để không làm tổn thương giác mạc.
- Sử dụng kính bảo vệ: Đeo kính mắt khi ra ngoài để tránh nắng, khói và bụi.
- Dinh dưỡng và Hidrata: Uống đủ nước và bổ sung vitamin qua chế độ ăn giàu rau xanh, trái cây đỏ, và omega-3.
- Tập luyện cho mắt: Thực hiện các bài tập mắt như chớp mắt đều, massage nhẹ vùng mắt, để giúp nước mắt phân bổ đều, làm sạch và thư giãn mắt.
- Ngủ đủ giấc: Đảm bảo có đủ giấc ngủ, không thức khuya giúp mắt được nghỉ ngơi và phục hồi.
- Sử dụng khăn ấm và các phương pháp tự nhiên: Chườm khăn ấm lên mắt để giảm khô rát, tăng cường tuần hoàn máu và tăng bài tiết nước mắt. Đắp miếng dưa chuột hoặc bông nhúng dầu dừa cũng giúp giảm triệu chứng khô mắt.
Xem thêm: Ngoài lí do tuổi tác, 6 tác nhân ảnh hưởng đến đôi mắt của bạn
