Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (ARMD) là một bệnh lý ảnh hưởng đến vùng trung tâm của võng mạc, làm suy giảm thị lực nghiêm trọng, đặc biệt ở người cao tuổi. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa bệnh sẽ giúp bạn bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh.
Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác là gì?
Thoái hóa điểm vàng (AMD) là sự xuống cấp của điểm vàng - khu vực trung tâm nhỏ của võng mạc, kiểm soát thị lực. Sức khỏe của điểm vàng quyết định khả năng đọc, nhận diện khuôn mặt, lái xe, xem TV, sử dụng máy tính hoặc thực hiện các tác vụ đòi hỏi độ sắc nét thị giác.
Theo thống kê của tạp chí The Lancet, có khoảng 8,7% dân số thế giới mắc bệnh AMD, và con số này dự kiến sẽ tăng lên 288 triệu người vào năm 2040. AMD cũng là nguyên nhân gây mất thị lực không thể hồi phục ở nhiều người cao tuổi.
Xem thêm: 10 cách giảm nguy cơ thoái hoá điểm vàng
Các dạng thoái hóa điểm vàng
Thoái hóa điểm vàng có hai dạng chính:
AMD thể khô
Đây là dạng phổ biến hơn, chiếm khoảng 85-90% số ca AMD. Nguyên nhân chủ yếu là do lão hóa và sự mỏng dần của mô điểm vàng, cùng với sự tích tụ các đốm drusen trong võng mạc. Người bệnh thường có triệu chứng giảm thị lực trung tâm một cách chậm rãi. Hiện chưa có phương pháp điều trị y khoa cho AMD thể khô, nhưng duy trì chế độ dinh dưỡng giàu chất chống oxy hóa như lutein và zeaxanthin có thể làm chậm tiến trình bệnh.
AMD thể ướt
AMD thể ướt ít phổ biến hơn nhưng có thể gây mất thị lực nghiêm trọng. Nguyên nhân do sự phát triển bất thường của mạch máu dưới võng mạc, gây rò rỉ máu và dịch, làm tổn thương tế bào điểm vàng. Nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị mất thị lực trung tâm hoàn toàn.
Nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng
Ngoài yếu tố tuổi tác, các nghiên cứu đã chỉ ra một số nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh AMD:
Di truyền: Các biến thể của gen yếu tố bổ thể H (CFH) và bổ thể B liên quan đến nguy cơ mắc AMD.
Hút thuốc lá: Làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh, do ảnh hưởng tiêu cực đến mạch máu võng mạc.
Béo phì: Người thừa cân có nguy cơ tiến triển AMD cao hơn gấp đôi so với người bình thường.
Ít vận động: Lối sống ít vận động làm tăng nguy cơ AMD.
Huyết áp cao: Làm ảnh hưởng đến lưu thông máu trong võng mạc.
Triệu chứng của thoái hóa điểm vàng
Bệnh AMD phát triển âm thầm và có thể không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:
Thị lực trung tâm bị mờ hoặc méo mó.
Khó khăn trong việc đọc chữ hoặc nhận diện khuôn mặt.
Cảm giác xuất hiện vùng tối hoặc điểm mù ở trung tâm thị trường.
Màu sắc trở nên nhạt nhòa hơn.
Lưới Amsler là một công cụ giúp phát hiện sớm tình trạng suy giảm thị lực. Nếu bạn nhận thấy các đường trên lưới bị méo hoặc xuất hiện vùng tối, hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa ngay lập tức.
Cách phòng ngừa thoái hóa điểm vàng
Mặc dù không có cách chữa khỏi hoàn toàn, bạn có thể thực hiện các biện pháp dưới đây để giảm nguy cơ mắc bệnh:
1. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý
Ăn nhiều rau xanh: Lutein và zeaxanthin trong rau bina, cải xoăn giúp bảo vệ võng mạc.
Bổ sung omega-3: Cá hồi, cá thu giúp giảm viêm và bảo vệ điểm vàng.
Dùng vitamin chống oxy hóa: Vitamin C, Vitamin E, kẽm có thể làm chậm tiến triển AMD.
2. Duy trì lối sống lành mạnh
Không hút thuốc: Hút thuốc làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh.
Tập thể dục thường xuyên: Đi bộ ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp cải thiện lưu thông máu.
Kiểm soát huyết áp và cholesterol: Duy trì huyết áp ổn định giúp bảo vệ mạch máu võng mạc.
3. Bảo vệ mắt khỏi tia UV
Tia cực tím (UV) và ánh sáng xanh có thể làm tổn thương điểm vàng. Đeo kính râm chống UV giúp bảo vệ mắt khi ra ngoài trời.
4. Kiểm tra thị lực định kỳ
Khám mắt thường xuyên giúp phát hiện sớm dấu hiệu AMD. Nếu bạn trên 40 tuổi hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh, hãy kiểm tra mắt ít nhất mỗi năm một lần.
Điều trị thoái hóa điểm vàng
Hiện nay, không có phương pháp chữa khỏi AMD, nhưng có thể làm chậm sự tiến triển bệnh:
Tiêm thuốc chống VEGF: Ngăn chặn sự phát triển mạch máu bất thường ở AMD thể ướt.
Liệu pháp laser: Giúp giảm tổn thương võng mạc do AMD thể ướt.
Dùng thực phẩm chức năng: Bổ sung lutein, zeaxanthin giúp bảo vệ điểm vàng.
Thoái hóa điểm vàng là bệnh lý nguy hiểm ảnh hưởng đến thị lực trung tâm. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ đôi mắt tốt hơn. Hãy duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và đeo kính bảo vệ mắt để giảm nguy cơ mắc bệnh. Mắt Việt luôn đồng hành cùng bạn trong hành trình bảo vệ thị lực!
