Kính áp tròng có hạn sử dụng không? Câu trả lời là có. Cũng giống như mọi sản phẩm y tế, kính áp tròng có thời hạn sử dụng nhất định và không thể dùng mãi mãi. Mỗi hộp kính áp tròng đều được nhà sản xuất in rõ ngày sản xuất và ngày hết hạn. Cùng Mắt Việt khám phá lí do vì sao kính áp tròng có hạn sử dụng nhé.
Lý do kính áp tròng có hạn sử dụng
Kính áp tròng được sản xuất bằng vật liệu polymer mềm đặc biệt, ngâm trong dung dịch muối sinh lý và đóng gói tiệt trùng trong vỉ kín. Tuy nhiên, cả vật liệu kính lẫn môi trường đóng gói đều có giới hạn bền và độ ổn định theo thời gian:
Môi trường bảo quản mất tính tiệt trùng: Kính áp tròng trong bao bì được ngâm trong dung dịch muối tiệt trùng và hàn kín. Theo thời gian, độ kín của vỉ đựng có thể giảm sút, khiến vi khuẩn hoặc vi sinh vật bên ngoài xâm nhập vào bên trong dung dịch. Đồng thời, dung dịch ngâm lens cũng dần dần xuống cấp, mất đi tính chất bảo quản ban đầu. Sau hạn dùng in trên bao bì, nhà sản xuất không còn đảm bảo kính vẫn vô khuẩn và an toàn cho mắt người dùng.
Chất liệu kính bị lão hóa: Các polymer hydrogel hoặc silicone hydrogel làm nên kính áp tròng có thể biến chất theo thời gian. Dù chưa mở hộp, vật liệu kính vẫn có thể dần dần suy thoái cấu trúc và mất độ ẩm vốn có. Kính “già” sẽ trở nên kém mềm dẻo, dễ rách hơn, độ thấm oxy giảm và đeo kém thoải mái. Khi chất liệu xuống cấp, kính áp tròng có thể gây cộm, đỏ mắt hoặc thậm chí làm trầy xước giác mạc của bạn.
Tích tụ cặn bẩn và vi khuẩn: Lý do thực tiễn khác đến từ quá trình sử dụng. Ngay khi bạn mở niêm phong và bắt đầu đeo kính, bề mặt lens tiếp xúc với môi trường và nước mắt, tạo điều kiện cho protein, chất bẩn và vi trùng bám vào kính. Dù bạn có vệ sinh mỗi ngày, sau một thời gian, kính áp tròng sẽ tích tụ lượng cặn protein và vi khuẩn khó loại bỏ hoàn toàn. Đây là lý do tại sao lens dùng lâu ngày sẽ giảm độ trong suốt và tiềm ẩn nguy cơ nhiễm khuẩn cao nếu tiếp tục sử dụng quá lâu.
Độ ổn định quang học và oxy giảm: Để mắt khỏe mạnh, kính áp tròng phải duy trì khả năng cho oxy đi qua và độ trong quang học. Theo thời gian, vật liệu kính có thể giảm dần khả năng thấm oxy. Nếu đeo một chiếc lens đã quá hạn, giác mạc có thể bị thiếu oxy, dẫn đến sưng phù và kích thích mọc các mạch máu mới trên giác mạc. Ngoài ra, kính cũ có thể bị biến dạng hoặc mờ đục do cặn bám, làm giảm chất lượng tầm nhìn của bạn.
Tất cả những yếu tố trên lý giải vì sao nhà sản xuất luôn khuyến cáo không nên dùng kính áp tròng quá hạn sử dụng. Mục đích là để đảm bảo an toàn cho đôi mắt – cơ quan rất nhạy cảm của chúng ta.
Các loại kính áp tròng và thời hạn sử dụng khác nhau
Mỗi loại kính áp tròng đều có vòng đời riêng sau khi được mở ra:
Lens dùng 1 ngày: Dùng xong phải bỏ ngay, tuyệt đối không tái sử dụng.
Lens dùng 1 tháng: Sau khi mở, chỉ dùng tối đa 30 ngày – kể cả khi không đeo mỗi ngày.
Lens dùng dài hạn (3–6 tháng): Cần vệ sinh mỗi ngày và thay mới đúng chu kỳ để tránh tích tụ protein, cặn bẩn.
Thời gian sử dụng tính từ lúc mở niêm phong, không phải từ lúc bạn bắt đầu đeo. Bạn nên ghi nhớ hoặc đánh dấu ngày mở hộp để thay đúng hạn.
Lưu ý: Thời gian “hạn sử dụng sau mở hộp” của kính áp tròng bắt đầu tính ngay từ lúc bạn mở vỉ niêm phong, không phụ thuộc vào số lần đeo. Nghĩa là kể cả bạn mua kính 1 tháng nhưng chỉ đeo vài lần, thì một tháng sau khi khui hộp, kính vẫn được xem là hết hạn và cần thay mới. Đừng vì tiếc rẻ mà cố đeo kính quá thời gian cho phép, bởi lens cũ có thể gây hại cho mắt bạn.
Tác hại khi đeo kính áp tròng quá hạn
Việc cố tình sử dụng kính áp tròng đã quá hạn (hoặc đeo một cặp lens lâu hơn thời gian khuyến cáo) sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe đôi mắt:
Kích ứng và khô mắt: Lens cũ thường gây cảm giác cộm xốn, khô mắt, đỏ mắt do bề mặt kính đã xuống cấp và tích tụ protein. Bạn có thể thấy mắt ngứa ngáy hoặc khó chịu, phải chớp mắt liên tục khi đeo lens quá hạn.
Nhiễm trùng mắt (viêm kết mạc, viêm giác mạc): Kính áp tròng quá hạn là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, nấm phát triển. Đeo lens nhiễm bẩn dễ dẫn đến viêm kết mạc (nhiễm trùng kết mạc khiến mắt đỏ, đau rát và chảy nước mắt). Nguy hiểm hơn, vi khuẩn có thể xâm nhập gây viêm loét giác mạc – một dạng nhiễm trùng giác mạc rất nặng. Viêm giác mạc nếu không chữa trị kịp thời có thể để lại sẹo giác mạc vĩnh viễn.
Thiếu oxy giác mạc: Đeo lens quá hạn hoặc đeo lens quá lâu trong ngày còn làm giảm lượng oxy tới giác mạc do kính bị đóng cặn và dày lên. Giác mạc bị thiếu oxy sẽ bị sưng phù, giảm thị lực và kích thích mọc các mạch máu mới.
Loét giác mạc, giảm thị lực vĩnh viễn: Nghiêm trọng nhất, đeo kính áp tròng bẩn quá hạn có thể dẫn tới loét giác mạc. Đây là tổn thương sâu trên bề mặt giác mạc kèm nhiễm trùng, có thể gây sẹo làm giảm thị lực vĩnh viễn hoặc thậm chí mù lòa trong trường hợp nặng.
Cách kiểm tra hạn sử dụng và bảo quản kính áp tròng
Để đảm bảo an toàn, người dùng nên:
Luôn kiểm tra hạn in trên bao bì (EXP). Nếu đã hết hạn – bỏ ngay, không tiếc!
Không dùng nếu bao bì rách, vỉ kính bị đục, biến màu. Đây là dấu hiệu mất tiệt trùng.
Vệ sinh lens mỗi ngày với dung dịch chuyên dụng. Tuyệt đối không dùng nước máy hoặc nước lọc.
Thay hộp đựng lens mỗi 1–3 tháng. Tránh tích tụ vi khuẩn trong hộp cũ.
Bảo quản ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp. Nhiệt độ cao có thể ảnh hưởng đến chất lượng lens.
Lời khuyên từ chuyên gia
Để bảo vệ đôi mắt khỏe đẹp, bạn nên:
Tuân thủ đúng thời hạn sử dụng của từng loại lens.
Không ngủ qua đêm khi đang đeo lens (trừ loại chuyên biệt).
Khám mắt định kỳ và lắng nghe lời khuyên từ bác sĩ chuyên khoa.
Không chia sẻ kính áp tròng với người khác, kể cả khi đã tiệt trùng.
Nếu bạn không chắc kính áp tròng của mình còn dùng được không, hoặc muốn chọn loại kính phù hợp, đừng ngần ngại đến Mắt Việt.
Xem thêm: Hiện tượng "mù tạm thời" do dùng smartphone trong bóng tối
Cuối cùng, luôn nhớ rằng kính áp tròng là dụng cụ tiếp xúc trực tiếp với mắt. Việc tuân thủ hạn sử dụng và quy tắc vệ sinh sẽ giúp bạn bảo vệ đôi mắt khỏe đẹp về lâu dài. Hãy chủ động kiểm tra thị lực và nhận tư vấn kính áp tròng phù hợp với chương trình Eyesight 5.0 tại Mắt Việt – để đảm bảo bạn luôn sử dụng kính áp tròng an toàn, hiệu quả và có đôi mắt sáng khỏe.
