Mổ mắt cận thị bằng laser đang ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến với người trẻ tại Việt Nam – những người mong muốn "thoát khỏi" kính mắt để thuận tiện hơn trong công việc và sinh hoạt. Tuy nhiên, dù công nghệ ngày càng hiện đại, việc mổ mắt cận thị vẫn tiềm ẩn nhiều tác hại mà không phải ai cũng biết rõ. Bài viết này từ Mắt Việt sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các rủi ro thường gặp, các phương pháp phẫu thuật phổ biến, và những điều cần lưu ý để đưa ra quyết định đúng đắn.
1. Tác hại của việc mổ mắt cận thị
Phẫu thuật mắt là can thiệp vĩnh viễn vào cấu trúc giác mạc – một phần cực kỳ nhạy cảm và không thể tái tạo. Do đó, mọi quyết định mổ đều cần được cân nhắc dựa trên hiểu biết toàn diện.
1.1. Khô mắt – Biến chứng phổ biến nhất
Phẫu thuật cận thị làm ảnh hưởng đến các dây thần kinh giác mạc – nơi kiểm soát phản xạ tiết nước mắt. Điều này có thể dẫn đến:
Giảm tiết nước mắt, mắt nhanh khô khi làm việc máy tính
Cảm giác nóng rát, nhức mỏi, chói mắt
Nguy cơ viêm kết mạc hoặc giác mạc nếu không điều trị kịp thời
Theo thống kê của Hiệp hội Nhãn khoa Mỹ, khoảng 30% người mổ LASIK gặp phải tình trạng khô mắt kéo dài trên 6 tháng.
1.2. Mất chất lượng thị giác trong điều kiện thiếu sáng
Dù thị lực ban ngày có thể 10/10, nhưng vào ban đêm nhiều bệnh nhân lại thấy:
Mờ mắt, lóa sáng
Nhìn thấy quầng sáng quanh đèn xe
Mất khả năng phán đoán khoảng cách
Những vấn đề này ảnh hưởng lớn đến khả năng lái xe ban đêm, công việc ca tối, hoặc các hoạt động ngoài trời.
1.3. Nguy cơ tái cận
Không ít trường hợp sau 3–5 năm vẫn phải đeo kính trở lại vì độ cận "quay lại". Điều này xảy ra do:
Độ cận ban đầu chưa ổn định
Thị lực thay đổi theo tuổi tác (lão thị, loạn thị thứ phát)
Lối sống nhìn gần quá nhiều: học tập, làm việc máy tính, điện thoại
1.4. Biến dạng giác mạc, lệch vạt
Khi vạt giác mạc bị tạo không đúng kỹ thuật hoặc hồi phục sai vị trí, có thể dẫn đến:
Thị lực không đều, nhìn đôi (double vision)
Giác mạc mỏng yếu, có nguy cơ lồi giác mạc (keratectasia)
Cần phải ghép giác mạc – can thiệp lớn và nguy cơ cao
2. Các phương pháp mổ cận thị hiện nay
2.1. LASIK – Nhanh nhưng không phù hợp với mọi người
Phương pháp tạo vạt giác mạc rồi điều chỉnh độ cong bên trong bằng laser. Ưu điểm là hồi phục nhanh, ít đau. Tuy nhiên, không phù hợp với:
Người có giác mạc mỏng hoặc không đều
Người chơi thể thao đối kháng, nguy cơ va chạm cao
Người có hội chứng khô mắt mạn tính
2.2. PRK – Không tạo vạt nhưng phục hồi lâu
Phương pháp mài mòn lớp biểu mô ngoài giác mạc để laser chiếu trực tiếp vào bề mặt. Phù hợp với người có giác mạc mỏng, nhưng:
Thị lực hồi phục chậm (2–4 tuần)
Có thể đau rát vài ngày sau mổ
Cần nghỉ làm, nghỉ học dài hơn
2.3. SMILE – Phẫu thuật ít xâm lấn nhưng giá cao
Dùng tia laser tạo “lenticule” bên trong giác mạc và rút ra qua vết mổ nhỏ. Phương pháp mới, ít biến chứng hơn, nhưng:
Đắt hơn các phương pháp truyền thống
Không thể điều chỉnh lại nếu cần tái phẫu thuật
Chưa có đủ dữ liệu lâu dài tại Việt Nam
3. Trước khi mổ mắt - Những điều không thể bỏ qua
3.1. Kiểm tra thị lực và giác mạc toàn diện
Một ca mổ an toàn bắt đầu từ quy trình kiểm tra chuyên sâu:
Đo độ khúc xạ nhiều lần để kiểm tra độ ổn định
Đo bản đồ giác mạc (Corneal Topography) để phát hiện giác mạc không đều
Đo độ dày giác mạc (Pachymetry) để xem có đủ độ dày phẫu thuật không
Đánh giá nguy cơ khô mắt và các bệnh lý tiềm ẩn như viêm bờ mi, dị ứng
3.2. Hiểu rõ tâm lý và mong đợi
Rất nhiều người kỳ vọng thị lực “10/10 hoàn hảo” sau mổ. Tuy nhiên:
Một số trường hợp chỉ đạt thị lực trung bình, không tốt bằng đeo kính
Có thể bị lệch thị lực giữa hai mắt, nhìn mỏi hoặc chóng mặt
Cảm giác thất vọng có thể dẫn đến áp lực tâm lý hậu phẫu
3.3. Chăm sóc hậu phẫu thuật
Phẫu thuật xong chưa phải là kết thúc. Hồi phục thị lực bền vững đòi hỏi:
Tuân thủ lịch nhỏ thuốc chống viêm và kháng sinh đầy đủ
Tránh dụi mắt, khói bụi, ánh sáng mạnh trong 2–4 tuần
Tái khám định kỳ theo chỉ định để phát hiện biến chứng sớm
Nhiều người nghĩ rằng mổ mắt là cách duy nhất để “thoát kính”, nhưng thực tế, sử dụng kính đúng cách – được đo mắt định kỳ và lựa chọn phù hợp – vẫn là lựa chọn an toàn, linh hoạt và tiết kiệm hơn. Cùng với Mắt Việt và Eyesight 5.0, hãy bảo vệ và săn sóc thị lực đúng chuẩn:
Đo độ cận – viễn – loạn chuẩn xác theo tiêu chuẩn quốc tế
Phân tích dáng mặt và tư vấn gọng kính phù hợp bằng AI
Tác hại của việc mổ mắt cận thị không phải là tin đồn – mà là những rủi ro đã được y văn ghi nhận. Dù là phương pháp hiệu quả cho một số đối tượng, phẫu thuật mắt không phải là lựa chọn phù hợp với tất cả mọi người.
