Cuộc sống hiện đại với nhiều áp lực có thể tác động tiêu cực đến sức khỏe, không chỉ về mặt tinh thần mà còn ảnh hưởng đến thị lực. Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng mắt mờ, giật mí, đau đầu, chảy nước mắt hoặc khô mắt, rất có thể căng thẳng là nguyên nhân chính.
Việc tiếp xúc quá nhiều với công việc căng thẳng, áp lực tinh thần hoặc stress kéo dài có thể gây ra một loạt các vấn đề về mắt như mỏi mắt, nhạy cảm với ánh sáng, chấm đen (eye floaters) hay thậm chí là mất thị lực tạm thời. Hãy cùng tìm hiểu tác động của căng thẳng đến mắt và cách bảo vệ thị lực một cách hiệu quả.
Căng thẳng ảnh hưởng đến thị lực như thế nào?
Khi cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng, hệ thần kinh tiết ra adrenaline khiến đồng tử giãn ra để tiếp nhận nhiều ánh sáng hơn. Tuy nhiên, khi mức adrenaline quá cao, áp lực lên mắt sẽ tăng lên, dẫn đến tình trạng mờ mắt, đau đầu và mệt mỏi thị giác.
Theo Tiến sĩ Barbara Horn, Chủ tịch Hiệp hội Nhãn khoa Hoa Kỳ, “Tác động của căng thẳng lên mắt có thể từ nhẹ như khó chịu thoáng qua cho đến nghiêm trọng như suy giảm thị lực kéo dài.”
Một số tác động rõ rệt của stress lên mắt bao gồm:
- Giật mí mắt (lid myokymia): Do sự co giật liên tục của cơ quanh mắt, thường xảy ra ở một bên mắt và có thể kéo dài trong nhiều ngày.
- Mất thị lực tạm thời: Căng thẳng làm rối loạn tuần hoàn máu đến mắt, gây ra các đợt mờ mắt đột ngột hoặc thị lực dao động.
- Làm trầm trọng thêm bệnh lý mắt sẵn có: Nếu bạn mắc các bệnh về mắt như glaucoma (tăng nhãn áp), võng mạc tiểu đường hay thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD), căng thẳng có thể làm tình trạng này xấu đi nhanh chóng.
Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn?
Nghiên cứu đăng trên EPMA Journal năm 2018 cho thấy căng thẳng kéo dài có thể đẩy nhanh quá trình suy giảm thị lực. Khi mức độ căng thẳng cao, cơ thể sản sinh quá nhiều cortisol, một hormone có thể gây rối loạn lưu thông máu đến mắt và não bộ.
Tiến sĩ Bernhard Sabel, Giám đốc Viện Tâm lý Y khoa Đại học Magdeburg (Đức), nhận định:
"Căng thẳng liên tục và mức cortisol cao làm gián đoạn lưu lượng máu đến mắt và não, gây tổn thương thần kinh thị giác và võng mạc."
Điều này có thể góp phần gây ra các bệnh mắt nghiêm trọng như:
- Glaucoma (tăng nhãn áp): Áp lực cao trong mắt do stress có thể làm tổn thương dây thần kinh thị giác, dẫn đến mất thị lực.
- Bệnh võng mạc tiểu đường: Cortisol cao có thể làm trầm trọng thêm biến chứng của tiểu đường, khiến các mạch máu trong võng mạc bị tổn thương nghiêm trọng hơn.
- Thoái hóa điểm vàng (AMD): Nồng độ cortisol cao gây viêm và tổn thương võng mạc, đẩy nhanh quá trình suy thoái thị lực.
Tác động của cảm xúc tiêu cực đến thị lực
Một số bệnh về mắt không có nguyên nhân bệnh lý cụ thể mà liên quan nhiều đến cảm xúc tiêu cực bị dồn nén. Đây được gọi là mất thị lực do căng thẳng tâm lý (functional or hysterical vision loss).
Khi một người trải qua lo âu, sợ hãi hoặc áp lực kéo dài, cơ thể có thể chuyển những căng thẳng tâm lý này thành triệu chứng thực thể ở mắt, chẳng hạn như:
- Mất thị lực đột ngột không rõ nguyên nhân
- Tầm nhìn thu hẹp giống như nhìn qua đường ống (tubular vision)
- Giảm khả năng điều tiết của mắt dù không có tật khúc xạ
Nhiều trường hợp mất thị lực tâm lý có thể được cải thiện khi người bệnh hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các phương pháp giảm stress, chẳng hạn như thiền, tư vấn tâm lý hoặc điều chỉnh lối sống.
Dấu hiệu stress đang ảnh hưởng đến mắt bạn
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng sau, rất có thể căng thẳng là nguyên nhân chính:
- Mỏi mắt, đau đầu thường xuyên, đặc biệt sau khi dùng máy tính hoặc điện thoại quá lâu.
- Nhạy cảm với ánh sáng, cảm thấy chói mắt hoặc khó chịu khi nhìn màn hình sáng.
- Giật mí mắt liên tục kéo dài trong nhiều ngày.
- Mắt bị khô hoặc chảy nước mắt nhiều bất thường.
- Thấy chấm đen hoặc bóng mờ trong tầm nhìn (eye floaters).
Tuy nhiên, nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, bạn nên khám mắt định kỳ tại các cơ sở uy tín để kiểm tra và tư vấn điều trị kịp thời.
Cách giảm stress để bảo vệ thị lực
Căng thẳng là một phần không thể tránh khỏi trong cuộc sống, nhưng chúng ta có thể giảm thiểu tác động của nó đến mắt bằng các thói quen lành mạnh.
- Ngủ đủ giấc: Thiếu ngủ có thể làm tăng mức cortisol và khiến mắt bị mệt mỏi hơn.
- Thư giãn mắt sau khi làm việc lâu: Dành 5-10 phút nhắm mắt, thực hiện các bài tập mát xa mắt hoặc áp dụng quy tắc 20-20-20 (sau mỗi 20 phút, nhìn xa 20 feet trong 20 giây).
- Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp giảm căng thẳng và cải thiện lưu thông máu đến mắt.
- Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình có thể làm tăng căng thẳng lên hệ thần kinh thị giác.
- Ăn uống lành mạnh: Bổ sung thực phẩm giàu omega-3, vitamin A, C và E giúp bảo vệ võng mạc khỏi tổn thương do stress oxy hóa.
Nếu các biện pháp trên không giúp cải thiện tình trạng mắt, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để kiểm tra và tìm ra phương pháp điều trị phù hợp.
Khám mắt định kỳ – Chìa khóa bảo vệ thị lực
Căng thẳng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đôi mắt, thậm chí gây ra mất thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện kịp thời. Vì vậy, khám mắt định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và bảo vệ đôi mắt của bạn.
