Tăng nhãn áp, thường được biết đến với tên gọi Glaucoma, là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên toàn thế giới. Cùng Mắt Việt tìm hiểu từ A-Z về bệnh tăng nhãn áp thông qua bài viết dưới đây!
1) Tăng nhãn áp là gì?
Tăng nhãn áp là tên gọi khác của bệnh cườm nước, glocom hay thiên đầu thống là bệnh mắt nguy hiểm xảy ra do sự tích tụ của thủy dịch trong mắt, làm tăng áp suất trong nhãn cầu quá mức.
Bệnh tăng nhãn áp nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây tổn thương dây thần kinh thị giác ở đáy mắt, khiến thị lực giảm sút nhanh chóng, thậm chí là mù lòa vĩnh viễn.
Xem thêm: Cách chăm sóc mắt vào mùa đông
2) Dấu Hiệu và Triệu Chứng của Tăng Nhãn Áp
Triệu chứng ở giai đoạn sớm
Tăng nhãn áp là một tình trạng y khoa phức tạp mà trong giai đoạn đầu, nó thường không biểu hiện rõ ràng các triệu chứng, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Tuy nhiên, việc nhận biết các dấu hiệu sau có thể giúp trong việc chẩn đoán và điều trị kịp thời:
- Nhức Mắt và Cảm Giác Đau: Một trong những triệu chứng đầu tiên và phổ biến nhất là cảm giác đau nhức xung quanh khu vực mắt. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy áp lực bên trong mắt của bạn đang tăng lên.
- Nhạy cảm với ánh sáng: Khi nhìn vào nguồn sáng, bạn có thể nhận thấy sự xuất hiện của các vòng tròn màu sắc giống như cầu vồng xung quanh nguồn sáng đó. Đây là một hiện tượng bất thường liên quan đến áp lực mắt.
- Mờ Dần Tầm Nhìn: Một dấu hiệu khác cần lưu ý là tình trạng mờ dần tầm nhìn, đặc biệt khi ở trong điều kiện ánh sáng yếu. Điều này có thể báo hiệu sự bắt đầu của tổn thương thị giác do tăng nhãn áp.
Triệu chứng ở giai đoạn muộn
Khi tình trạng tăng nhãn áp tiến triển, các triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn và dễ nhận biết hơn:
- Mất Thị Lực Ngoại Vi: Một trong những biểu hiện nghiêm trọng nhất của tăng nhãn áp là sự mất dần của tầm nhìn ngoại vi, hay còn được gọi là tầm nhìn "tunnel". Điều này có thể dẫn đến khó khăn trong việc nhìn thấy vật thể ở các góc của tầm nhìn.
- Đau nhức hốc mắt và Đỏ Mắt: Sự tăng áp lực trong mắt có thể gây ra cảm giác đau nặng và làm cho mắt trở nên đỏ, đây là dấu hiệu của việc tăng áp lực đột ngột trong mắt.
- Mất Thị Lực Đột Ngột: Trong các trường hợp nghiêm trọng, tăng nhãn áp có thể dẫn đến mất thị lực một cách đột ngột. Đây là một tình huống y tế khẩn cấp và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.
Phát hiện sớm và điều trị kịp thời là chìa khóa để ngăn chặn sự tiến triển của bệnh tăng nhãn áp và bảo vệ thị lực của bạn.
3) Nguyên Nhân và Yếu Tố Nguy Cơ của Tăng Nhãn Áp
- Tuổi Tác: Nguy cơ mắc bệnh tăng cao ở những người trên 60 tuổi. Điều này một phần là do quá trình lão hóa tự nhiên, làm giảm khả năng dẫn lưu dịch trong mắt và tăng áp lực nội nhãn.
- Di truyền: Nếu bạn có người thân trong gia đình mắc bệnh tăng nhãn áp, nguy cơ của bạn cũng tăng lên đáng kể. Do đó, nếu có tiền sử gia đình, việc thăm khám mắt định kỳ trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.
- Các Yếu Tố Y Tế Khác: Ngoài tuổi tác và tiền sử gia đình, có một số yếu tố y tế khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tăng nhãn áp như bệnh tiểu đường, huyết áp cao, mắc các vấn đề về mạch máu,…
4) Phát Hiện và Chẩn Đoán Tăng Nhãn Áp
Phát hiện sớm tăng nhãn áp là yếu tố quan trọng nhất trong việc ngăn chặn tổn thương thị giác và kiểm soát hiệu quả tình trạng này. Có nhiều phương pháp chẩn đoán được sử dụng để xác định bệnh tăng nhãn áp, bao gồm:
- Kiểm Tra Áp Lực Mắt (Tonometry): Đây là một trong những xét nghiệm chính để chẩn đoán tăng nhãn áp, giúp đo lường áp lực bên trong mắt của bạn. Quá trình này nhanh chóng và không gây đau đớn, giúp bác sĩ đánh giá rủi ro hoặc sự hiện diện của tăng nhãn áp.
- Đo thị trường của mắt: Việc kiểm tra tầm nhìn ngoại vi là cần thiết để xác định mất thị lực ngoại vi, một trong những triệu chứng quan trọng của tăng nhãn áp. Việc kiểm tra có thể được lặp lại. Nếu nguy cơ tăng nhãn áp thấp, thử nghiệm chỉ thực hiện 1 lần/năm. Trường hợp nguy cơ cao bị tăng nhãn áp, thử nghiệm có thể được thực hiện thường xuyên sau 2 tháng.
- Quan Sát Đáy Mắt: Phương pháp chẩn đoán sử dụng ánh sáng phản chiếu để tạo hình ảnh phía sau mắt. Được sử dụng để chẩn đoán các bệnh võng mạc liên quan đến tiểu đường và tăng nhãn áp.
5) Điều Trị Tăng Nhãn Áp
Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có nhiều phương pháp hiệu quả để kiểm soát tăng nhãn áp:
- Thuốc Nhỏ Mắt: Thuốc nhỏ mắt được sử dụng để giảm áp lực trong mắt, từ đó giúp kiểm soát tình trạng tăng nhãn áp. Có nhiều loại thuốc nhỏ mắt khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân, và cần được sử dụng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Một số trường hợp cần dùng kết hợp thêm thuốc uống. Những thuốc này chỉ hạ nhãn áp tạm thời nên phải sử dụng thường xuyên và lâu dài, điều này làm tăng nguy cơ gây ra các tác dụng phụ toàn thân như mệt mỏi, chóng mặt, nhịp tim chậm, khó thở…, do đó chỉ được sử dụng thuốc theo kê đơn của bác sỹ.
- Phẫu Thuật Laser hoặc Truyền Thống: Đối với những trường hợp nặng hơn hoặc không đáp ứng với thuốc nhỏ mắt, phẫu thuật có thể là một lựa chọn. Phẫu thuật laser hoặc phương pháp truyền thống có thể giúp cải thiện quá trình dẫn lưu dịch trong mắt, giảm áp lực nội nhãn. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ Chuyên khoa Mắt trước khi thực hiện.
- Theo Dõi Định Kỳ: Theo dõi định kỳ với bác sĩ chuyên khoa mắt là một phần quan trọng của quá trình điều trị. Điều này giúp theo dõi tiến triển của bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết.
Tăng nhãn áp là một tình trạng y tế nghiêm trọng có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, với sự tiến bộ trong y học và công nghệ, cùng với sự hiểu biết sâu sắc về bệnh lý và các phương pháp điều trị hiệu quả, chúng ta có thể kiểm soát hiệu quả tình trạng này và giảm thiểu nguy cơ tổn thương thị giác.
Ngoài ra, bạn có thể bảo vệ đôi mắt bằng cách:
- Đeo kính râm.
- Tìm hiểu về tiền sử mắc các bệnh về mắt của gia đình, người thân.
- Cho mắt nghỉ ngơi ngay cả khi bạn đang làm việc trên các thiết bị điện tử. Thực hiện theo quy tắc 20-20-20. Cứ sau 20 phút, hãy nhìn vào vật gì đó cách xa 20 feet trong 20 giây.
- Cẩn thận, tránh nhiễm trùng mắt, đặc biệt khi đeo kính áp tròng.
- Có chế độ ăn uống lành mạnh, bổ sung các loại rau lá xanh đậm như rau cải xanh, cải xoăn và rau bina. Cá cung cấp axit béo omega-3 như cá bơn, cá hồi và cá ngừ.
- Rèn luyện các bài tập thể chất.
- Giữ huyết áp, mức cholesterol và lượng đường trong máu ổn định.
- Thực hiện các biện pháp để giảm bớt căng thẳng như Reiki, yoga hoặc thiền.
Nhớ rằng, việc chăm sóc sức khỏe mắt không chỉ là việc chữa trị các vấn đề hiện tại, mà còn là việc phòng ngừa và bảo vệ thị lực cho tương lai.
